Cây Chay thuộc họ Dâu tằm (Moraceae) và có tên khoa học là Artocarpus tonkinensis A. Chev. Loại cây này được tìm thấy rất nhiều tại nước ta và từ lâu nó đã là loại quả quen thuộc trong đời sống. Cây Chay có 2 loại phổ biến là Chay đỏ (hay còn gọi là Chay tím) và Chay xanh. Nó có rất nhiều ứng dụng trong cuộc sống hàng ngày như làm thuốc, làm cây xanh cho bóng mát, quả dùng trong nấu ăn,… Cùng Cây Xanh Hà Đông khám phá một số món ăn ngon từ cây Chay và cách chế biến chúng nhé.
Thành phần các chất trong quả Chay
Chay là loại cây thân gỗ to và mọc thẳng, chiều cao trung bình từ 10 – 15m. Các bộ phận như lá, rễ, vỏ thân, quả của cây đều có khả năng chữa bệnh rất tốt. Trong đó quả Chay có rất nhiều các hoạt chất tốt cho sức khỏe như: các chất saponin steroid alkaloid, dimethyl nitrosamine, axit có lợi cho tiêu hóa, saponin steroid alkaloid,… Nó được dùng nhiều trong các bài thuốc hay và các món ăn quen thuộc.
Quả của cây có hình bầu dục có vỏ mềm, được bao phủ bởi lông nhung. Khi quả xanh có màu xanh, vị rất chua. Khi chín có màu vàng, vị ngọt dịu, hơi chua nhẹ. Bên trong có chứa hạt to như hạt xoan, nhiều nhựa dính.
Quả Chay có nhiều công dụng tốt cho sức khỏe
Như đã thông tin ở phần nội dung trên, trong quả Chay có chứa rất nhiều các hoạt chất có lợi cho sức khỏe. Cụ thể nó có nhiều công dụng tuyệt vời với cơ thể của chúng ta như:
- Ngăn ngừa ung thư: Ăn quả Chay sẽ giúp ngăn ngừa một số bệnh ung thư vú hay ung thư hạch. Bởi trong quả có chứa chất benzaldehyde và axit folic. Giúp ức chế quá trình phát triển của tế bào ung thư và sự biến đổi gen.
- Ngăn ngừa bệnh tim mạch: Các chất axit có lợi trong quả cây Chay có khả năng phân giải mỡ máu và cholesterol trong múa. Nó còn giúp tiêu giảm mỡ máu, hỗ trợ giảm huyết áp,… từ đó ngăn ngừa bệnh tim mạch hiệu quả.
- Phòng chống thiếu máu: Axit folic có khả năng sản sinh các tế bào máu trong cơ thể. Quả Chay chứa rất nhiều loại axit này, vậy nên nó có khả năng ngăn ngừa sảy thai ở thai phụ, phòng chống thiếu máu,…
- Giúp giảm cân hiệu quả: Các axit trong quả Chay có khả năng thúc đẩy quá trình tiêu hóa. Hơn nữa nó còn giúp đánh tan các khối mỡ dư thừa trong cơ thể. Từ đó hỗ trợ tích cực cho quá trình giảm cân.
- Rất tốt cho hệ tiêu hóa: Các chất có trong quả Chay, đặc biệt là các chất axit có lợi. Chúng có tác dụng rất tích cực trong việc tiêu hóa, nhuận tràng. Nó giúp cải thiện việc chướng bụng, khó tiêu và thiếu axit dạ dày
- Tác dụng chống viêm: Quả của cây Chay còn chứa các nhóm chất có khả năng sát trùng và kháng viêm hiệu quả là Maesopsin, Kaempferol, Artonkin, Alphitonin. Các chất này có khả năng ức chế miễn dịch và chống viêm hiệu quả.
Cách ăn quả Chay
Quả Chay là món ăn quen thuộc của nhiều vùng quê Bắc Bộ. Quả khi xanh rất chua nên thường được dùng trong nấu các món ăn. Chay xanh còn được cắt ra phơi khô để nấu ăn dần. Còn quả khi chín có vị ngọt mát rất ngon. Nên quả chín sẽ thường được ăn tươi trực tiếp luôn.
Bạn có thể tham khảo một số món ăn ngon từ quả Chay và cách chế biến chúng sau đây. Đây đều là những món ăn dân dã quen thuộc, vừa ngon miệng lại rất bổ dưỡng.
Một số món ăn ngon từ quả Chay và cách chế biến
Chay là một loại quả giàu dinh dưỡng và rất tốt cho sức khỏe. Khi còn xanh chúng có vị chua và tạo vị chua cho các món cá kho, canh chua,… Khi chín có vị ngọt hơn được dùng ăn tươi hoặc làm sinh tố. Một số cách chế biến loại quả này bạn có thể tham khảo như sau:
-
Sinh tố quả Chay
Quả Chay khi chín có vị ngọt mát dùng làm sinh tố ăn rất mát. Bạn chỉ cần chuẩn bị 5 – 7 quả chín tùy vào khẩu phần ăn của mình. Sau đó rửa sạch, gọt vỏ, bỏ hạt và cho vào dầm chung với đường. Lượng đường sẽ tùy vào sở thích của bạn là ngọt nhiều hay vừa phải.
Món ăn này ăn mát rất ngon, bạn có thể cho thêm vào viên đá lạnh hoặc để vào ngăn mát tủ lạnh. Đây là một món sinh tố đơn giản, nhưng rất ngon và giúp làm mát cơ thể hiệu quả.
-
Canh cá chua quả Chay
Canh chua là một món ăn quen thuộc trong mâm cơm của người Việt. Quả Chay xanh dùng để nấu canh chua có thể là quả tươi hoặc đã được cắt lát phơi khô đều được.
Nguyên liệu chuẩn bị rất đơn giản: cá chép 1kg (bạn có thể chọn các loại cá khác), quả Chay tươi cần 1 – 2 quả hoặc 10 – 12 lát quả khô, cà chua 2 quả, hành lá, thì là, ớt, cà chua, dầu ăn, một số loại gia vị (mắm, muối, mì chính)
Chế biến: Cá chép sơ chế sạch và cắt ra thành từng khúc vừa ăn, rán sơ qua với dầu ăn. Cho hành khô vào phi thơm, bỏ cà chua vào xào cùng để tạo màu sau đó cho 2 bát ô tô nước vào đun sôi lên. Nước sôi thì cho cá đã rán qua vào và cho thêm ớt, quả Chay đã chuẩn bị cùng luôn. Sau khi cho cá vào khoảng 10 – 15 phút thì nêm nếm gia vị cho vừa ăn. Sau đó tắt bếp cho hành và thì là vào, vậy là đã có một bữa canh chua cực ngon.
-
Canh chua sườn với quả Chay
Món ăn này chế biến gần giống với món canh chua cá quả Chay. Bạn chỉ cần thay cá bằng xương sườn heo là được. Nguyên liệu chuẩn bị là 1kg xương sườn heo, quả Chay tươi cần 1 – 2 quả hoặc 10 – 12 lát quả khô, cà chua 2 quả, hành lá, thì là, cà chua, dầu ăn, một số loại gia vị (mắm, muối, mì chính)
Xương sau khi mua về bạn cần trần qua nước sôi cho sạch, sau đó đem ninh từ 15 – 20 phút. Cho luôn quả Chay vào ninh với xương để sau khi chín sẽ đem ra dầm tọa độ chua. Sau đó đem phi hành và xào cà chua lên cho thơm. Đổ hỗn hợp này vào với xương đã hầm và nêm nếm gia vị cho vừa ăn. Sau khi bắc bếp ra thì cho hành và thì là vào là xong.
-
Cá kho quả Chay
Các kho quả Chay là một món ăn vô cùng quen thuộc với chúng ta. Nguyên liệu chuẩn bị cần: cá trắm 500g, thịt ba chỉ 100g, quả Chay dùng 2 quả tươi hoặc 10 – 12 lát quả khô, cà chua 2 quả, hành khô, gừng, ớt, tỏi, gia vị (nước mắm, muối, mì chính, đường)
Chế biến: Cá rửa sạch và ướp với tỏi, gừng, hành khô, ớt và gia vị, mì chính, đường rồi chiên sơ. Sau đó xếp thịt ba chỉ, cá, cà chua và cho ớt, gừng lên trên. Cho nước sôi vào ngập xâm xấp cá vào kho trước.
Sau đó bắc bếp lên chưng nước hàng, cho 3 thìa đường vào đun lửa to khi đường cháy màu nâu sẫm thì cho 1 bát nước con vào, tắt bếp. Cho nước hàng này vào nồi cá đang kho, nêm nếm luôn gia vị cho vừa ăn. Kho lửa nhỏ cho đến khi cá nhừ và cạn nước là được.
Mong rằng những những thông tin chia sẻ trên đã hữu ích với các bạn. Chúc các bạn có những món ăn ngon với quả Chay!
